Signalen in het Landschap

land-art

In 1953 vond de Watersnoodramp plaats. 78 mensen uit Halsteren en Lepelstraat (nu gemeente Bergen op Zoom) verdronken. Bij de 50-jarige herdenking werd door de gemeente Bergen op Zoom opdracht aan het Kunstenaarscollectief Krot en Co. gegeven deze ramp op passende wijze te visualiseren.
Door de gehele polder bij Halsteren werden 23 stormvloedpalen geplaatst waarvan de koppen wit geverfd waren. Deze gaven de toenmalige hoogte van het water aan. Tegen de palen werden in perspex-plaatjes uitspraken van ooggetuigen aangebracht. Een van de meest treffende uitspraken was: "Wij waren alles kwijt. Maar we spraken er niet over. We leefden nog. Dat was het belangrijkste." Op twee plaatsen werden 'verbijzonderingen' aangebracht. De Belgische kunstenaar Frans Daels plaatste op een stormvloedpaal een filmstill: aan drie kanten zijn de ogen van overlevenden van de watersnoodramp te zien terwijl ze in de documentaire 'De ramp' vertellen over hun ervaringen. Hun ogen dwalen steeds af naar een onzichtbare horizon uit hun verleden en in hun blik is nog steeds de ramp afleesbaar. De Tilburgse kunstenaar Maarten Fleuren bracht op een stormvloedpaal een krans van 78 tinnen rozen aan die de overledenen van de ramp symboliseren. De maan en de aarde die eveneens deel uitmaken van deze verbijzondering beelden de macht van de natuur uit. Signalen in het Landschap werd op 31 januari 2003 door burgemeester Peter van der Velden onthuld.
Van de kant van de nabestaanden kwam na een jaar het verzoek het kunstwerk te behouden. Besloten werd het aantal stormvloedpalen te verminderen en deze te concentreren langs de Slikkenburgweg terwijl één verbijzondering werd gehandhaafd aan de Sint-Ignatiusdijk: de tinnen krans met rozen van Maarten Fleuren. Rondom deze paal zijn perspex-bankjes geplaatst zodat er een stilteplek is gecreeerd, volgens een andere uitspraak van een overlevende: "Laten we herdenken, meer hebben we niet in onze macht."

Technische gegevens: stormvloedpalen, perspex; één krans met tinnen rozen.

Literatuur

'Signalen in het landschap. Een kunstproject ter gelegenheid van de 50e herdenking van de watersnoodramp in 1953. Fietsroute', [Bergen op Zoom 2003].

Bergen op Zoom (gemeente)